BHXH Việt Nam đề xuất nhiều phương án giải quyết việc thu sai BHXH đối với chủ hộ kinh doanh, trong đó có cả phương án trả lại tiền gốc lẫn lãi.

Sau khi tiếp thu ý kiến các bộ ngành và chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, BHXH Việt Nam vừa báo cáo Chính phủ phương án giải quyết việc thu sai BHXH đối với 3.567 chủ hộ kinh doanh. Trong đó, cơ quan quản lý quỹ đề nghị đảm bảo tối đa quyền lợi cho người tham gia.

Có phương án tính đến tiền gốc và lãi suất

Theo BHXH Việt Nam, việc thu sai BHXH của chủ hộ kinh doanh có cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Để giải quyết vấn đề thu sai, cơ quan quản lý quỹ đưa ra hai phương án.

Phương án 1, bổ sung chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh là đối tượng tham gia BHXH bắt buộc vào dự thảo Luật BHXH (sửa đổi).

Theo đó, dự luật có một nội dung chuyển tiếp quy định các trường hợp chủ hộ đã tham gia, đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) trước thời điểm luật này có hiệu lực thi hành được tính để hưởng các chế độ theo quy định của pháp luật.

Thêm vào đó, Chính phủ sẽ quy định việc hoàn trả số tiền đã đóng BHXH vào quỹ hưu trí và tử tuất, số tiền đóng vào quỹ BHTN và thu hồi số tiền đã chi trả các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp (nếu có) đối với trường hợp chủ hộ muốn thay đổi nguyện vọng có nhu cầu hoàn trả số tiền đã đóng vào quỹ BHXH, BHTN.

Phương án 2, Chính phủ ban hành hoặc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết về việc tính thời gian đã đóng BHXH bắt buộc, BHTN để hưởng các chế độ đối với các chủ hộ. Trường hợp chủ hộ muốn hoàn tiền đã đóng, cơ quan chức năng sẽ thực hiện trả. Mục đích, kịp thời giải quyết dứt điểm các vướng mắc cho người tham gia, đặc biệt là trường hợp đã đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Bộ LĐ-TB&XH cho biết đã báo cáo Chính phủ, Quốc hội phương án để giải quyết việc thu sai tiền BHXH đối với chủ hộ kinh doanh. Ảnh: P.PHONG

Cạnh đó, trường hợp muốn thực hiện hoàn trả số tiền đã đóng, BHXH Việt Nam cũng đề xuất hai phương án.

Phương án 1, hoàn trả số tiền đã đóng BHXH vào quỹ hưu trí và tử tuất (không bao gồm các trường hợp đã hưởng BHXH một lần, hoặc đã được tính hưởng lương hưu) và số tiền đã đóng vào quỹ BHTN nhưng chưa hưởng trợ cấp thất nghiệp (không tính lãi).

Phương án 2, hoàn trả số tiền đã đóng BHXH, BHTN và thu hồi số tiền đã chi trả các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp (nếu có) với số tiền cao hơn gồm các khoản phải hoàn trả và số tiền phải thu hồi có tính đến lãi suất.

Cần giải quyết sớm để người đủ điều kiện được hưởng lương hưu

Theo BHXH Việt Nam, với phương án chủ hộ được ghi nhận thời gian đóng BHXH bắt buộc, BHTN giúp người lao động ổn định cuộc sống, bù đắp một phần thu nhập và được chăm sóc sức khỏe do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp. Đặc biệt, quy định sẽ mở ra cơ hội có nhiều người hơn đủ điều kiện hưởng lương hưu khi về già, ổn định cuộc sống lâu dài khi hết tuổi lao động.

“Từ đó, góp phần đảm bảo mục tiêu an sinh xã hội bền vững, giảm bớt gánh nặng cho ngân sách Nhà nước khi không phải chi trả trợ cấp cho người cao tuổi, bảo hiểm y tế (BHYT) đối với chủ hộ kinh doanh cá thể đủ điều kiện hưởng lương hưu…”- BHXH Việt Nam cho hay.

Cạnh đó, những chủ hộ có quá trình tham gia BHXH, BHTN được ghi nhận thời gian đóng bảo hiểm sẽ củng cố niềm tin vào chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước và tạo thuận lợi cho công tác vận động, tuyên truyền, thuyết phục người dân tham gia, góp phần thúc đẩy mục tiêu bao phủ BHXH, BHYT và độ bao phủ người có lương hưu sau độ tuổi lao động.

Thêm vào đó, việc sớm tính thời gian đã đóng để hưởng các chế độ BHXH bắt buộc, BHTN phát sinh, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho chủ hộ được hưởng chế độ, chính sách theo quy định. Đặc biệt là các chủ hộ đã đủ điều kiện để hưởng lương hưu và các trường hợp đã đủ điều kiện về tuổi đời, có thời gian đóng BHXH từ đủ 10 năm trở lên, có nguyện vọng đóng BHXH tự nguyện một lần cho thời gian còn thiếu để được hưởng ngay lương hưu, đảm bảo an sinh xã hội trong năm 2024 trước khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực thi hành.

Ngoài ra, việc trả lại số tiền đã đóng theo nguyện vọng của người tham gia và thu hồi số tiền đã hưởng các chế độ ngắn hạn của bảo hiểm sẽ đảm bảo công bằng giữa người đã được giải quyết và người chưa được giải quyết hưởng các chế độ bảo hiểm.

“Từ đó, giải quyết triệt để nguyện vọng của người lao động và không phát sinh đơn thư, tránh khiếu kiện, khiếu nại kéo dài, đảm bảo ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội như thời gian qua…”- BHXH Việt Nam đề xuất.

Liên quan đến vấn đề trên, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho rằng để đảm bảo quyền lợi cho người lao động, Chính phủ thống nhất đề xuất Quốc hội cho phép giải quyết ghi nhận thời gian đã đóng BHXH bắt buộc để tính hưởng BHXH đối với chủ hộ kinh doanh. Đối với trường hợp chủ hộ có yêu cầu hoàn trả tiền đóng BHXH bắt buộc thì thực hiện hoàn trả tiền đóng BHXH bắt buộc và thu hồi tiền chi trả chế độ BHXH bắt buộc đã giải quyết (nếu có) không bao gồm tiền lãi.

Tuy nhiên, để thực hiện các quy định trên, ông Đào Ngọc Dung cho biết Chính phủ đề xuất Quốc hội xem xét đưa vào Nghị quyết phiên họp Quốc hội hoặc bổ sung tại điều quy định chuyển tiếp tại dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) để giải quyết kịp thời vướng mắc phát sinh thời gian qua.

Theo BHXH Việt Nam, tổng số chủ hộ đã có quá trình tham gia và thu BHXH bắt buộc là 3.567 người, số tiền đã đóng vào quỹ BHXH khoảng 113 tỉ đồng. Trong đó số người đã hoàn trả tiền đóng BHXH là 28 người, số người hưởng chế độ hưu trí, tử tuất là 275 người và số người hưởng chế độ BHXH một lần là 397 người. Còn lại 2.867 người đang có quá trình đóng BHXH bắt buộc.