Các dự án sai sót, Kiểm toán nhà nước đã chuyển 19 vụ việc có dấu hiệu vi phạm cho cơ quan cảnh sát điều tra các cấp để xem xét, xử lý.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn vừa ký báo cáo gửi Quốc hội về một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.

Báo cáo cho hay trong năm năm gần nhất (2019 - 2023), Kiểm toán Nhà nước đã kiểm toán và phát hành 1.345 báo cáo kiểm toán, đã kiến nghị trên 331.370 tỉ đồng.

Đáng chú ý, 663 báo cáo kiểm toán có kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan. Kiểm toán Nhà nước đã chuyển 19 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật qua kiểm toán cho cơ quan cảnh sát điều tra các cấp để xem xét xử lý.

Sai định mức, đơn giá xảy ra ở hầu hết dự án được kiểm toán

Báo cáo kết quả kiểm toán các dự án từ đầu nhiệm kỳ (2021) đến nay, ông Ngô Văn Tuấn đánh giá “còn tồn tại, sai sót ngay từ khâu chuẩn bị dự án đầu tư, đến quyết toán dự án hoàn thành”.

Các sai sót điển hình được liệt kê như thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư chậm, phê duyệt khi chưa có quy hoạch hoặc không phù hợp quy hoạch; phê duyệt tổng mức đầu tư vượt chủ trương đầu tư; thiết kế cơ sở có hạng mục trùng lấn với dự án khác, thiết kế chưa phù hợp với tiêu chuẩn.

Cạnh đó, thiết kế chưa hợp lý, không sát với thực tế dẫn đến phải điều chỉnh bổ sung, hồ sơ. Hồ sơ thiết kế dự toán còn thiếu sót thông tin, tính sai khối lượng, áp dụng sai định mức, đơn giá xảy ra tại hầu hết các dự án được kiểm toán.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn. Ảnh: QH

Trong khi đó, khâu đấu thầu cũng có sai sót, áp dụng hình thức chỉ định thầu chưa đảm bảo quy định. Hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu chưa đầy đủ nội dung, đưa ra tiêu chí làm hạn chế tính cạnh tranh giữa các nhà thầu, phân chia gói thầu chưa phù hợp. Khi ký kết hợp đồng thì không phù hợp quy định của hồ sơ mời thầu.

Tổng Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra còn nhiều dự án chậm tiến độ, kéo dài rất năm, giải ngân không đạt kế hoạch phải điều chỉnh nguồn vốn. Quyết toán dự án cũng chậm, thậm chí thanh toán khối lượng phát sinh chưa phù hợp; bù giá thiếu cơ sở, chưa đúng quy định.

Với doanh nghiệp Nhà nước, những tồn tại, sai sót chủ yếu là quản lý nợ chưa chặt chẽ, còn để phát sinh nợ phải thu quá hạn, khó đòi lớn. Đặc biệt, còn tình trạng vật tư tồn kho lâu ngày, kém phẩm chất, chậm luân chuyển; đầu tư tài chính hiệu quả chưa cao, hoạt động sản xuất kinh doanh không hiệu quả, thua lỗ.

Một số đơn vị quản lý chi phí, giá thành sản phẩm chưa chặt chẽ, định mức sản xuất kinh doanh chưa phù hợp thực tế; khai thác khoáng sản khi chưa được cấp phép hoặc khai thác vượt trữ lượng cấp phép.

“Một số tập đoàn, tổng công ty, cơ quan đại diện chủ sở hữu chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo quy định. Người đại diện phần vốn chưa báo cáo kịp thời và đầy đủ để có các giải pháp khắc phục đối với các công ty hoạt động kinh doanh thua lỗ” - theo Tổng Kiểm toán Nhà nước.

Sai phạm của Tập đoàn Phúc Sơn, Thuận An nằm ngoài phạm vi tiếp cận của Kiểm toán Nhà nước

Trao đổi với báo chí, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Đặng Thế Vinh cho hay từ năm 2020 trở lại đây, Kiểm toán Nhà nước có lựa chọn kiểm toán một số dự án đầu tư, trong đó có Tập đoàn Phúc Sơn, Tập đoàn Thuận An thực hiện thi công một số gói thầu.

Trên cơ sở hồ sơ, tài liệu do chủ đầu tư/ban quản lý dự án cung cấp cho Kiểm toán Nhà nước tại thời điểm kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra một số tồn tại trong thực hiện dự án này. Đồng thời đã có kiến nghị xử lý tài chính, kiến nghị trách nhiệm tương ứng với các sai sót.

“Sai phạm của Thuận An, Phúc Sơn liên quan đến các dự án đầu tư công, thuộc đối tượng kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước. Tuy nhiên, những doanh nghiệp này không phải là đơn vị được kiểm toán theo Luật Kiểm toán Nhà nước. Đơn vị được kiểm toán là các chủ đầu tư, ban quản lý dự án”- ông Đặng Thế Vinh cho hay.

Ông Đặng Thế Vinh cũng thông tin hiện Kiểm toán Nhà nước đang thực hiện kiểm toán các doanh nghiệp có vốn nhà nước đầu tư (doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ), không kiểm toán doanh nghiệp tư nhân, không có vốn Nhà nước đầu tư.